سؤالات درس فرهنگ روابط بین­ الملل

سؤالات درس فرهنگ روابط بین­ الملل

1ـ فرهنگ ملی را تعریف کنید؟ بالای ص 1

دارایی­های معنوی یک ملت که در طول تاریخ و به مرور زمان ایجاد شده و از نسلی به نسل دیگر منتقل گردیده است، فرهنگ کشور را تشکیل می­دهد. این دارایی­ها عبارتنداز : عقاید، ارزشها، سنتها، آداب و رسوم، یافته­ های علمی، شیوه­ های زندگی، اصول اخلاقی و ...  . در بعضی از تعاریف جدید علاوه بر میراث معنوی داشته­ های مادی یک جامعه را بخشی از فرهنگ می­دانند و میان فرهنگ و تمدن تفاوت قائل نمی­ شوند، در واقع تمدن را به معنی میراث مادی کشور نمی­دانند. در این تعریف به عنوان مثال آداب ازدواج ایرانیان و تخت جمشید هر دو جزو فرهنگ ایران محسوب می­شود.

2ـ تأثیر مستقیم فرهنگهای ملی بر روابط بین­ الملل را بنویسید؟ پایین ص 1

فرهنگ به طور مستقیم هم در روابط غیررسمی (رابطه ملتها با یکدیگر) و هم در روابط رسمی دولتی مؤثر است. در روابط غیررسمی یعنی رابطه مردم و ویژگیهای فرهنگی یک کشور نقش مؤثری در جذب شهروندان سایر کشورها و یا ایجاد تنفر در آنها دارد. حجم معاملات شهروندان ایرانی با شهروندان ایتالیاتی تحت تأثیر عادتهای این دو ملت قرار دارد. چنانچه مردم یکی از این کشورها در معاملات منظم، خوش قول و با انصاف باشند کشور دیگر ویژگیهای متضادی داشته باشند، روابط تجاری این دو کشور از استحکام برخوردار نخواهد بود. ازدواج نیز معمولاً افراد با کسانی که هیچ سنخیت فرهنگی با آنها ندارند ازدواج نمی­ کنند.

در روابط رسمی نیز فرهنگ مستقیماً تأثیرات مهمی دارد. امروزه دولتها بخشی از سیاست خارجی خود را به فعالیتهای فرهنگی اختصاص می ­دهند. سفارتخانه­ ها در کنار روابط سیاسی و اقتصادی به امور فرهنگی نیز می­پردازند. تقریباً در همه سفارتخانه­ های ایران در کشورهای خارجی یک رایزن فرهنگی وجود دارد.

کشورها تلاش می­کنند از طریق فعالیتهای فرهنگی روابط سیاسی و اقتصادی خود را گسترش دهند. مبادله استاد و دانشجو و برگزاری همایشهای علمی در خاک کشورهای دیگر، همایشهای علمی در داخل کشور با حضور اندیشمندان خارجی، ترجمه کتابهای خارجی و ... نمونه هایی از فعالیتهای فرهنگی دولتهاست.

3ـ تأثیر غیرمستقیم فرهنگهای ملی بر روابط بین­ الملل چیست توضیح دهید؟ وسط ص 2

تقریباً همه فعالیتهای فردی و اجتماعی ما تحت تأثیر فرهنگ ما قرار دارد. در برخی مواقع نسبت به این اثرگذاری آگاهی داریم و در برخی مواقع به صورت ناخودآگاه مطابق فرهنگ خود عمل می­کنیم.

سیاست خارجی که توسط سیاستمداران طراحی و اجرا می­گردد نیز از فرهنگ آنان تأثیر می­پذیرد. مجموع سیاست خارجی کشورها و آثار و عواقب آن روابط بین­ الملل را تشکیل می­دهد. لذا فرهنگ به طور غیرمستقیم بر روابط بین­ الملل مؤثر است. به عنوان مثال بعضی از نظریه­ پردازان گفته­اند سیاست خارجی ایران در مورد جنبش­های آزادی بخش و ابرقدرت­ها تحت تأثیر فرهنگ ثنویت بوجود آمده است. آنان می­گویند ایرانی­ها در دوران باستان به دوگانگی خیر و شر اعتقاد داشته­ اند. اهورامزدا را مظهر خیر و اهریمن را مظهر شر می­دانستند. معتقد بودند این دو پیوسته در حال مبارزه با همدیگرند و خود را در اردوگاه اهورامزدا می­دانسته­ اند به همین خاطر شب اول دی ماه که از نظر آنها شب نبرد تاریکی با خورشید بود شب زنده ­داری می­کردند و آتش برپا می­کردند تا تاریکی را کاهش دهند و در این مبارزه به خورشید کمک کنند. وقتی اسلام وارد ایران شد این تفکر عمیق­تر گردید زیرا اسلام نیز بر دوگانگی نور و ظلمت، خیر و شر، ستمگر و ستمدیده و .. تأکید می­کند.

4ـ سطوح مختلف فرهنگ را نام ببرید؟ ابتدای ص 3

فرهنگ جهانی ـ فرهنگ ملی ـ خرده فرهنگ­های ملی

5ـ منظور از فرهنگ جهانی چیست؟ وسط ص 3

عبارت است از اصول اخلاقی، ارزشها، آداب و رسوم، سنتها و ... مشترک میان اکثریت کشورها و غیره و یافته­های علمی بشریت، اختراع­ها، اکتشافات جهانی.

به عنوان مثال : احترام میزبان به مهمان یک رسم جهانی است و جزو فرهنگ جهانی منسوب می­شود. ارزشمند بودن ایثار، زیبایی صداقت و زشتی دروغ، علم افلاطون و ابوعلی سینا و اختراعات ادیسون و گراهام بل بخشی از داشته­ های معنوی جهان و قسمتی از فرهنگ جهانی هستند.

6ـ مبانی شکل­گیری خرده فرهنگ را توضیح دهید؟ پایین ص 3

1ـ جغرافیا : مانند خرده فرهنگ جنوبی­های ایران

2ـ وضعیت طبقاتی : مانند خرده فرهنگ فقرا ـ خرده فرهنگ سرمایه ­دارها

3ـ دین : خرده فرهنگ مسیحیان

4ـ قومیت : خرده فرهنگ لرها

5ـ زبان : خرده فرهنگ کردها

6ـ مبنای سیاسی : خرده فرهنگ رأی­ دهندگان

7ـ در مورد فرهنگ سیاسی و ابعاد آن توضیح دهید ؟ بالای ص 4

1ـ فرهنگ سیاسی نخبگان : یعنی میزان پایبندی نخبگان سیاسی یک جامعه به قانون، اعتقاد نخبگان به مشورت با دیرگان و یا بی ­توجهی آنها به مشورت شیوه­ های حل و فصل مشکلات و منازعات سیاسی، میزان اهمیت منافع ملی در مقایسه با منافع فردی و جناحی، اعتماد یا بی­ اعتمادی نسبت به سایر سیاستمداران و مواردی از این قبیل.

2ـ فرهنگ سیاسی مردم : مردم هر کشور دارای مجموعه­ای از عناصر و ویژگیهای فرهنگی هستند که به نوعی با سیاست ارتباط دارد. مردم دارای برخی سنت­ها و عادت­های سیاسی هستند به عنوان مثال : نگاه مردم به قدرت، سلطه­ پذیری یا آزادگی و انتقاد از حکومت، شیوه ­های نظارت بر عملکرد حاکمان و مواردی از این قبیل جزو فرهنگ سیاسی مردم می­باشند.

8ـ هویت ملی چیست و هنگامی که از هویت ملی سخن می­گوییم باید به چه سؤالاتی پاسخ دهیم؟ وسط ص 4

هویت ملی مانند همه مفاهیم اجتماعی دارای تعاریف گوناگون است. اما می­توان گفت هویت ملی عبارت است از : معناسازی بر مبنای مجموعه­ای به هم پیوسته از ویژگیهای فرهنگی ـ تاریخی ـ سیاسی و جغرافیایی و ... که براساس ان اعضاء یک جامعه احساس همبستگی، تعهد و وفاداری می­ نمایند هنگامی که از هوت ملی سخن می­گوییم در واقع به صورت آگاهانه به پرسشهایی از قبیل موارد ذیل پاسخ می­دهیم.

1ـ سابقه تاریخی ملت : یعنی این ملت چه سرگذشتی داشته و چه سابقه تاریخی دارد (طولانی یا کوتاه).

2ـ نژاد و قومیت ملت : یعنی این ملت از چه اقوامی تشکیل شده و مردم آن از چه نژادی هستند.

3ـ خاستگاه اصلی ملت : یعنی سرزمین اصلی آنها کجا بوده آنها مهاجرند یا از ابتدا در منطقه کنونی بودند.

4ـ دستاوردهای علمی و تمدنی یک ملت : یعنی این ملت چه اکتشافات و اختراعاتی داشته، چه دانشمندانی داشته و ...   .

5ـ نقش یک ملت در شکل­گیری و توسعه تمدن جهانی : این ملت چه کمکی به پیشرفت تمدن بشری کرده است مثلاً اگر کشوری فن چاپ را اختراع کرده باشد یکی از افتخارات آن کشور محسوب می­شود و بخشی از هویت اوست.

6ـ جایگاه فعلی یک ملت در نظام جهانی از نظر علمی، فرهنگی، سیاسی و غیره یعنی در شرایط فعلی این کشور چه جایگاهی در تولید ثروت، تولید علم و رفاه بشر دارد. آیا نظام سیاسی توسعه یافته دارد، آیا شیوه­ های جدیدی برای اداره جوامع ارائه کرده است و...   .

9ـ ابعاد هویت ملی را توضیح دهید؟ پایین ص 4 و ص 5

1ـ بعد اجتماعی : از نظر اجتماعی هویت ملی با کیفیت روابط اجتماعی فرد و نظام اجتماعی کلی ارتباط دارد و در صورت تقویت رابطه فرد با جامعه هویت جمعی شکل می­گیرد و تقویت می­شود. تا زمانی که اعضای یک ملت با یکدیگر ارتباط برقرار نکنند از وجود اشتراکها میان خود آگاهی ندارند لذا هویت ملی شکل نمی­گیرد.

2ـ بعد تاریخی : آگاهی افراد از تاریخ مشترک و چگونگی شکل­گیری جامعه کنونی باعث احساس دلبستگی به کشور و تقویت یگانگی میان اعضای جامعه می­شود تاریخ مشترک یکی از مهمترین شاخص­های هویت ملی است. معمولاً اعضاء یک جامعه از تاریخ و سرنوشت مشترک برخوردار بوده­اند.

3ـ بعد جغرافیایی : هویت ملی زاییده محیط جغرافیایی مشترک است. برخورداری از سرزمین مشترک احساس یگانگی را افزایش می­دهد. اعضاء یک ملت مالک یک سرزمین مشترک هستند این احساس مشترک ِ سرزمینی و همسایگی (قرابت جغرافیایی) به تحکیم هویت ملی آنها کمک می­کند.

4ـ بعد سیاسی : عضویت افراد در یک نظام سیاسی و پذیرش ارزشهای موردنظر آن نظام باعث ایجاد پیوند میان اعضای جامعه و ایجاد هویت ملی می­شود، اگرچه عواملی مانند نژاد ـ تاریخ و فرهنگ مشترک در شکل­گیری هویت ملی مؤثرند اما امروزه هویت ملی عمدتاً بر پایه برخورداری از نظام سیاسی مشترک تعریف می­شود.

10ـ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی چگونه شکل گرفت و چه اهدافی را دنبال می­کند ؟ پایین ص 5 و ابتدای ص 6

این سازمان به منظور متمرکزکردن امور فرهنگی و فعالیتهای تبلیغاتی جمهوری اسلامی در خارج از مرزها تشکیل شده و با تشکیل این سازمان همه نهادها و مؤسساتی که قبلاً در امور فرهنگی خارج از کشور فعالیت می­کردند به این سازمان ملحق شدند. سازمان زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می­کند، اما دارای شخصیت حقوقی مستقل می­ باشد.

اهداف سازمان :

1ـ احیاء و گسترش تفکر و معارف اسلامی جهان

2ـ گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف به خصوص مسلمانان و مستضعفان تا حد زیادی برگرفته از قانون اساسی است.

3ـ تنظیم مناسبات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورها و سازمانهای فرهنگی

4ـ مقابله فکری با فرهنگ ضد دین و آگاه کردن مسلمانان نسبت به توطئه­ های تفرقه ­انگیز دشمنان

11ـ شش مورد از وظایف سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را بنویسید ؟ ص 6

1لف ـ وظایف مربوط به سیاستگذاری ـ برنامه ریزی ـ هدایت و هماهنگی شامل :

1ـ هدایت، نظارت و دسته­ بندی فعالیتهای فرهنگی بخش غیردولتی در خارج از کشور

2ـ نظارت بر حسن اجرای موافقتنامه­ ها و مبادلات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورها مانند : موافقتنامه مبادله استاد و دانشجو میان ایران و تاجیکستان

3ـ تعیین ضوابط و مقررات انتشار کتاب­ها و نشریات و محصولات فرهنگی برای خارج از کشور

4ـ سیاستگذاری و هماهنگی کلیه فعالیتهای فرهنگی و تبلیغی در خارج از کشور

ب ـ فعالیتهای مطالعاتی و تبلیغاتی شامل :

1ـ مطالعه و برسی به منظور شناخت شیوه­ های مطلوب معرفی علوم، معارف و فرهنگ ایرانی و اسلامی

2ـ اجرای مطالعات و تحقیقات فرهنگی بین­المللی به ویژه در زمینه شناخت  ادیان

3ـ شناسایی جمعیت­ها، انجمن­ها و شخصیت­های فرهنگی و مذهبی جهان به ویژه کشورهای اسلامی

ج ـ وظایف اجرایی :

1ـ گسترش زبان و ادبیات فارسی

2ـ برگزاری جشنواره­ها و نمایشگاه­های فرهنگی

3ـ همکاری فرهنگی و تبلیغی با مراکز اسلامی

4ـ  کمک به ایجاد وگسترش فعالیتهای حوزه­ای و دانشگاهی در خارج از کشور

12ـ ارکان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را نام ببرید؟ ابتدای ص 7

شورای عالی ـ رئیس سازمان  

13ـ شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات مرکب از چه اعضایی است؟ ابتدای ص 7

شورای عالی 11 عضو دارد.

سه نفر از شخصیت­های علمی و فرهنگی کشور به انتخاب رهبری ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ وزیر امور خارجه ـ رئیس صدا و سیما ـ رئیس سازمان تبلیغات اسلامی ـ دبیرکل مجمع تقریب مذاهب ـ دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت ـ معاون روابط بین­ الملل دفتر رهبری و رئیس سازمان.

14ـ نحوه انتخاب رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را بنویسید ؟ وسط ص 7

ابتدا وزیر ارشاد از میان شخصیت­های فرهنگی کشور فردی را به شورای عالی معرفی می­کند. پس از موافقت شورای عالی و تأیید رهبری با حکم وزیر ارشاد به مدت 3 سال به عنوان رئیس سازمان منصوب می­شود.

15ـ شورای عالی انقلاب فرهنگی چگونه تشکیل شد و مأموریت­ های اولیه آن چه بود؟ پایین ص 7

در اوایل سال 1359 دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی به منظور اصلاح موارد درسی مطابق اهداف انقلاب و پاکسازی اساتید و غیره تعطیل شدند. امام خمینی در 23 خرداد همان سال فرمان تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی را صادر کرد، رد پیام امام خمینی اشاره به لزوم انقلاب فرهنگی و اعلام نگرانی نسبت به اخلال و توطئه در امور فرهنگی کشور به این ستاد مأموریت داده بود تا کارهای زیر را انجام دهد.

1ـ تربیت استاد وگزینش افراد شایسته برای تدریس در دانشگاه­ها

2ـ گزینش دانشجو

3ـ اسلامی کردن جو دانشگاه­ها و تغییر برنامه­های آموزشی آنها

16ـ شورای عالی انقلاب فرهنگی چه اختیاراتی دارد ؟ بالای ص 8

از سال 63 تاکنون شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان بالاترین مرجع تصمیم­گیری و برنامه­ ریزی در امور علمی و فرهنگی کشور فعالیت می­کند و حوزه اختیار آن علاوه بر آموزش عالی سایر حوزه ­های فرهنگی مانند آموزش عمومی، فرهنگ عمومی، امور هنری و حتی مد لباس در بر می­گیرد.

این شورا سومین قانونگذاری در کشور است. اگرچه در قانون اساسی قانونگذاری مختص مجلس شورای اسلامی است اما این شورا نیز در کنار مجلس و مجمع تشخیص مصلحت به قانونگذاری می­ پردازد و معمولاً مجلس شورای اسلامی در اموری که شورای انقلاب فرهنگی قانونگذاری کرده است دخالت نمی­کند.

17ـ چهار مورد از وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی را بنویسید؟ وسط ص 8

1ـ تدوین و تصویب سیاست­های اساسی تبلیغات اسلامی

2ـ بررسی و ارزیابی وضع فرهنگ، آموزش و تحقیقات کشور

3ـ برنامه­ ریزی و تهیه طرحهای خاص برای شناسایی، جذب و تعالی فکری نخبگان

4ـ تهیه و تصویب اصول فرهنگی سیاستهای سیاحتی و زیارتی

18ـ اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی چه کسانی هستند؟ پایین ص 8

این شورا دارای اعضاء حقیقی و حقوقی هستند.

اعضاء حقوقی : رئیس جمهور ـ رئیس سازمان صدا و سیما ـ رئیس دانشگاه آزاد ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ وزیر آموزش و پرورش ـ وزیر بهداشت و درمان ـ رئیس جهاد دانشگاهی ـ وزیر علوم ـ مسئول نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه­ها ـ رئیس سازمان تبلیغات اسلامی (همگی اعضاء ثابت)

اعضاء حقیقی : کسانی هستند که توسط رهبری انتخاب و تعدادشان هم مشخص نیست.

19ـ شش مورد از مؤسسات وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی را نام ببرید؟ بالای و وسط ص 9

1ـ جهاد دانشگاهی 2ـ فرهنگستان زبان و ادب فارسی 3ـ فرهنگستان هنر 4ـ هیئت مرکزی گزینش دانشجو 5ـ شورای فرهنگ عمومی 6ـ شورای هنر 7ـ شورای معین 8ـ شورای فرهنگی و اجتماعی زنان

20ـ منظور از شوراهای اقماری مرتبط به شورای عالی انقلاب فرهنگی چیست؟ 2 مورد را با ذکر وظایف نام ببرید؟ پایین ص 9

این شوراها مستقیماً زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیستند اما با آن ارتباط دارند و سیاستهای کلی آن شورا را اجراء می کنند. مانند :

1ـ شورای عالی جوانان : اشتغال جوانان ـ ورزش جوانان ـ ازدواج و ...

2ـ شورای هدایت استعدادهای درخشان : سطح آموزش عمومی ـ آموزش عالی و ...

3ـ شورای عالی علوم و تحقیقات : شورایی که مافوق وزارت علوم است و سیاستهای کلان وزارت علوم را تعیین می­کند.

سؤالات مقاله دوم

1ـ رسانه چه تأثیراتی بر فرهنگ ملی، منطقه­ای و جهانی دارد؟ ص 2

ـ فرهنگ جهانی را در سطح جهان گسترش می­دهد.

ـ فرهنگ منطقه­ای را در منطقه گسترش می­دهد.

ـ فرهنگ منطقه را در جهان گسترش می­دهد.

ـ فرهنگ ملی را در جهان گسترش می­دهد.

ـ فرهنگ جهانی مشترک میان انسانها را در سطح جهانی و فرهنگ منطقه­ای مشترک میان آحاد مختلف یک منطقه را در همان منطقه گسترش می­دهد و به شناسایی و تعامل فرهنگ­ها یاری می­رساند.

2ـ رسانه ­ها در کنار نقش مثبتی که در دموکراسی فرهنگی دارند به گسترش ارزشهای خاص نیز می­پردازند. در این مورد توضیح دهید؟ ص 2

 ضمن اذعان به منافع و نیات پنهانی که بنگاه­های خبرگزاری از نظر سیاسی و اقتصادی و فرهنگی دارند، پیش از پرداختن به نقش مثبت رسانه در گسترش دموکراسی فرهنگی لازم است به برخی سیاستهای انحصارطلبانه رسانه­ای برخی کشورها اشاره کرد. برای نمونه می­توان به ارزشهایی که سازمان سخن­پراکنی بی­بی­سی به نام «ساخت ارزشهای عمومی» به طور علنی اعلام نموده و قصد ساختن آنها را در عرصه­ های ملی، بین­المللی و جهانی دارد، اشاره کرد. بی­بی­سی در این بخش، که جزء مأموریت سازمانی این سازمان است، می­نویسد : «ساخت ارزشهای عمومی جزو محورهای مرکزی چشم­انداز بی­بی­سی است.» گونه­ های اصلی ارزشهای بی­بی­سی در عرصه­ملی، بین­ المللی و جهانی، عبارتند از : ساخت ارزشهای فرهنگی، آموزشی، اجتماعی و جهانی. همچنین از این سازمان خواسته شده است که ارزش دیگری با نام «ارزش دیجیتال» را نیز در کنار این محورها در چشم­انداز خود قرار دهد. در میان موارد یاد شده هدف پنهان، که توسعه عقاید خاص سیاسی، اقتصادی و فرهنگی غربی در سطح جهانی می باشد. ناگفته باقی مانده است.

3ـ سیاست یونسکو در مورد تنوع فرهنگی چگونه بوده است؟ ص 3

سیاست یونسکو در این خصوص، از دهه 1980 بر این مبناست که پایه­های توسعه همه جانبه و پایدار را باید برای پاسداشت و توسعه تنوع فرهنگی استوار کند و این موضوعی است که در جهت خلاف خواسته قدرتهای مسلط سیاسی، به ویژه آمریکا و جریان آمریکایی سازی است. در کنفرانس جهانی سیاستهای فرهنگی که در 1982 در مکزیکوسیتی برگزار شد ـ بحث رابطه فرهنگی تمدن با صلح جهانی مطرح شده است. در ماده 4 بیانیه نیز چنین آمده است :

«تمامی فرهنگها بخشی از میراث مشترک بشری­اند. هویت فرهنگی یک ملت از طریق برخورد تفاهم­آمیز با سنتها و ارزشهای دیگران است که تجدید بنا و غنی می­ شود. فرهنگ یک گفت و گو است. یعنی تبادل ایده، اندیشه، تجربه و احترام به ارزشها و سنتهای دیگران.»

4ـ اعلامیه جهانی تنوع فرهنگی دارای چه محورهایی است. یکی از آنها را توضیح دهید؟ ص 3 و 4

یونسکو صیانت از تنوع فرهنگی و تشویق گفت و گو میان فرهنگها و تمدنها را در برنامه کار خود قرار داد. به گونه­ای که در سال 2001 منجر به تصویب اعلامیه جهانی تنوع فرهنگی شد.

ماده 1: تنوع فرهنگی میراث مشترک بشریت 

ماده 2 : از تنوع فرهنگی تا کثرت گرایی فرهنگی

ماده 3 : تنوع فرهنگی عاملی در توسعه

ماده 4 : حقوق بشر به عنوان ضمانتهای تنوع فرهنگی

ماده 5: حقوق فرهنگی فراهم­کننده محیط برای تنوع فرهنگی          

ماده 6 : به سوی دستیابی همگانی به تنوع فرهنگی

ماده 3: تنوع فرهنگی عاملی در توسعه : تنوع فرهنگی دامنه امکانات عموم مردم را وسیعتر می­کند و یکی از ریشه­ های توسعه است. مفهوم توسعه صرفاً رشد اقتصادی نیست. بلکه روشی برای دستیابی به یک زنگی است که از نظر فکری، احساسی، اخلاقی و معنوی رضایت ­بخش ­تر باشد.

5ـ پیامدهای جامعه اطلاعاتی را توضیح دهید؟ ص 5

مفهوم جامعه اطلاعاتی، امروزه به سرچشمه­ای از مباحثه­ها و گفتمان­های فراوان تبدیل شده است. به گونه­ای که می­توان گفت برخی از این مباحث ­ها، موضوعاتی از جمله : اهمیت دانش نظری در مقایسه با تجربه­گرایی، حق دسترسی شهروندان به اطلاعات، دموکراسی مشارکتی و اقتصاد اطلاعاتی جهانی را به عنوان برخی از پیامدهای جامعه اطلاعاتی طرف توجه قرار داده ­اند و پاره­ای دیگر، به پیامدهایی چون : نقش نظارتی، دستکاری افکار و نابودی گستره عمومی و نیز شکاف و نابرابری اجتماعی در سطوح ملی و بین­ المللی نظر دارند.

6ـ جامعه اطلاعاتی چه فرصتهایی در اختیار شهروندان قرار داده است؟ نام برده و یک مورد را توضیح دهید؟ ص 5 و 6

الف ـ تمرکززدایی رسانه­ های دیجیتالی

ب ـ تعامل و همزیستی جهانی 

ج ـ کثرت­گرایی فرهنگ

الف ـ اینترنت یک رسانه پست مدرن، مرگ فاصله­ها در جغرافیای ذهنی برخاسته از راه­ آهن است. با احداث راه ­آهن، انسان بر فاصله و مسافت غلبه کرد. تکوین زیرساخت اینترنت نیز بیانگر همان اتفاق است. انسان امروز بر مکان و زمان غلبه یافته است. می­توان گفت که تمرکززدایی شدید در رسانه ­های حاکم سنتی با تمرکززدایی شدیدتری در رسانه­ های دیجیتالی و پست مردن به چالش کشیده شده است. رسانه­ های کوچک اینترنتی در برابر رسانه­ های حاکم صف­آرایی کرده­ اند و زمینه تشتت آراء در سطح نخبگان وابسته به قدرتها شده است.

7ـ نقش کثرت­گرایی فرهنگی در تعامل فرهنگها را توضیح دهید؟ ص 6 و 7

کثرت­ گرایی فرهنگی با تمرکز بر محورهای ویژه فرهنگی همچون : مبارزه با اعتیاد و موادمخدر در سطح جهانی، حفظ محیط زیست، همبستگی انسانها، احترام به حق حیات، محترم بودن حریم زندگی خصوصی افراد، احیای حقوق مادران و کودکان، تأکید بر عدالت جهانی، گرامی­ داشتن کرامت انسانها و توجه به حقوق اقلیتهای دینی و اجتماعی، توسعه پایدار و فراهم کردن بستری برای مطرح شدن سایر فرهنگها و ارزشها، زمینه تعامل فرهنگها را فراهم خواهد کرد.

8ـ تنوع دینی چه نقشی در دموکراسی فرهنگی دارد ؟ ص 8

یکی از مؤلفه­ های دموکراسی فرهنگی تنوع دینی است و از آنجا که دولتهای ملی، تشکیلات و واحدهای سیاسی نوظهوری هستند و پس از پیدایش ادیان شکل گرفته­اند، در هر واحد سیاسی (دولت ملی) ادیان گوناگونی سکونت دارند. رهیافت دولتها در برابر تنوع دینی گوناگون است. برخی کشورها تنوع دینی را امری طبیعی می­دانند و حقوق شهروندان را از هر دین و مذهبی که باشند محترم می­شمارند و با پیروان سایر ادیان و مذاهب با گذشت برخورد می­کنند.

9ـ تنوع زبانی چه نقشی در تعامل فرهنگها دارد؟ ص 9

به کار بردن زبان و لهجه­ های قومی و محلی، یکی از متداول­ترین خواست­ های اقلیت­ها است. در اغلب کشورهای دنیا اعم از پیشرفته و غیر پیشرفته چنین درخواست­هایی وجود دارد. وحدت زبان در یک کشور، تحت تسلط گرفتن فضای ارتباطی به وسیله یک زبان، به زیان سایر زبان­هاست که سلطه آن با استفاده از نفوذ و اشباع فرهنگی به وجود خواهد آمد. دولت نیز این زبان را وسیله­ای برای ارتباط یا عامل وحدت گروه­های گوناگون می­ داند و نه عامل شناسایی هویت فردی و گروهی.

10ـ تنوع قومی یکی از مؤلفه­ های دموکراسی فرهنگی است در این مورد توضیح دهید؟ ص 10

از مؤلفه ­های دیگر دموکراسی فرهنگی تنوع قومی است. دانش زیست­ شناسی ثابت کرده است که عاملی به نام نژاد وجود ندارد. جز اینکه به دلیل وراثت برخی ویژگی­های جسمی و روانی از فردی به فرد دیگر منتقل می­شود. لذا هر ملتی، طی سده­ ها، ویژگیهایی را کسب می­کند که ممکن است در ملتهای دیگر نیز وجود داشته باشد. اما انتساب نژادی امری صرفاً ذهنی است. گرچه مفهوم نژاد از لحاظ علمی مردود است اما هزاران منش اکتسابی و مشترک میان گروه­های مشترک بشری وجود دارد که به گونه­های مختلف از نسلی به نسل دیگر انتقال می­یابد. مانند باورها، روش زندگی، آیین­ها و غیره که مجموعه این منشهای مشترک را می­توان «قوم ـ فرهنگی» نامید و با این منش­هاست که می­توان قومی را از قوم دیگر تشخیص داد.

قوم و قومیت معطوف به ویژگی­های فرهنگی یک مجموعه جمعیتی است. به طوری که اکثر کشورهای جهان از تنوع قومی برخوردارند و باور به تفاوت اقوام و ملتهای گوناگون، به ویژه در کشورهای جهان سوم، وجود دارد و معمولاً از انگیزه­های قومی برای بسیج افراد، طرد دیگران و تسهیل مدیریت بهره فراوانی برده می-شود.

عناصر فرهنگی که در تنوع قومی مؤثرند و سبب مرزبندی می­شوند عبارتنداز : نام، زبان، دین، آداب و رسوم، موسیقی و رقص، لباس، احساس تعلق و همبستگی و به طور کلی فرهنگ و تاریخ مشترک.

11ـ رسانه ­ها چگونه می­توانند به تعامل و تنوع قومی کمک کنند ؟ 4 مورد ص 12

1ـ دوری از یک سونگری در رسانه­ ها و یا سوگیری در مواجهه با فرهنگهای مناطق و اقوام.

2ـ بهره­ گیری از نخبگان اقوام و اقشار مختلف در برنامه ­های رسانه­ای و معرفی نخبگان و برگزیدگان مناطق مختلف در رسانه­ های محلی و کشوری

3ـ بیانه واقع­ گرایانه رخدادهای تاریخی مناطق با پرهیز جدی از سوگیری یک جانبه

4ـ بهره­ گیری مناسب از علاقه ­های دینی و ایجاد فرصت مناسب برای طرح نکات وحدت آفرین مذاهب مختلف و طرح انتخاب نخبگان دینی اقوام

5ـ ارائه پاسخ­های علمی و عملی به انتقادات موجود در حوزه تعامل اقوام، ادیان و مذاهب با نظام سیاسی